W przypadku stawów o dużym zakresie ruchu niejednokrotnie bywa tak, że ich budowa zapewnia znaczną swobodę, a jednocześnie zwiększa ryzyko występowania urazów. Nie inaczej jest w przypadku barku. Staw ramienny zbudowany jest bowiem z panewki, a także głowy kości ramiennej, większej od tej pierwszej nawet trzykrotnie. Z tego powodu, aby zachować stabilność całej struktury, a zarazem jej ruchomość, panewka pogłębiona jest za sprawą obrąbka stawu ramiennego. To właśnie on pozwala nam na bezpieczne wykonywanie szerokiego zakresu ruchów barku, lecz sam nierzadko ulega uszkodzeniom.
Budowa i funkcja obrąbka stawu
Obrąbek jest chrzęstno-włóknistą strukturą pogłębiającą panewkę, odpowiadającą w ten sposób za ruchomość stawu ramiennego, a jednocześnie stabilizującą go. Cechy charakteryzujące tę tkankę zwiększają jednak ryzyko urazów występujących w jej obrębie. Obrąbek w górnej części łączy się bowiem ze ścięgnem bicepsa, dlatego uszkodzenie tego ostatniego nierzadko pociąga za sobą nieprawidłowości w stawie ramiennym. Ponadto struktura ta odznacza się elastycznością, również wpływającą na podatność na urazy, podobnie jak słabsze ukrwienie obniżające zdolności samoregeneracyjne. Problemy z obrąbkiem stawu ramiennego najczęściej wynikają zatem właśnie z kumulujących się w czasie mikrourazów.
Objawy i przyczyny urazów obrąbka stawu ramiennego
Przyczyny uszkodzeń w obrębie stawu ramiennego bywają zróżnicowane, od wrodzonych defektów kostnych po zaburzenia nerwowo-mięśniowe, ale do najpopularniejszych należą urazy mechaniczne, wynikające choćby z powtarzających się wymachów powyżej linii barków, a więc np. z uprawiania sportu. Nierzadko problemy związane są też z gwałtownymi ruchami ramienia, m.in. przy nagłym chwycie podczas spadania.
Wówczas zwykle następuje tzw. SLAP (Superior Labral Anterior to Posterior), czyli uszkodzenie górnej części obrąbka górnego. O takim urazie najczęściej świadczy:
- trudny do zlokalizowania ból barku,
- przeskakiwanie lub trzaskanie stawu ramiennego,
- utrata stabilności stawu,
- ból podczas leżenia na boku z uszkodzonym obrąbkiem lub podnoszenia przedmiotów nad głową.
Niejednokrotnie urazy typu SLAP współistnieją z takimi nieprawidłowościami jak np. uszkodzenie stożka rotatorów.
Leczenie urazów obrąbka stawowego
Podstawowe znaczenie dla rozpoznania uszkodzenia obrąbka stawowego mają badania fizykalne, wywiad lekarski, a także obrazowanie w postaci USG oraz rezonansu magnetycznego. Na tej podstawie specjalista może określić stopień zaawansowania urazu w oparciu o 4-stopniową skalę. Pozwala ona jednocześnie na podjęcie odpowiedniego leczenia, a następnie rehabilitacji.
Urazy obrąbka stawu ramiennego zwykle nie są leczone zachowawczo, lecz operacyjnie. Jeśli staw nie wykazuje cech niestabilności albo części obrąbka i mięśnia wciąż są połączone z panewką, przeprowadza się czyszczenie jego wystrzępionych fragmentów bez potrzeby szycia. Jest ono niezbędne w przypadku najczęściej występującego oderwania górnej części struktury od panewki, natomiast jeżeli doszło do naruszenia bicepsa, konieczna pozostaje zaawansowana operacja.
Postępowanie rehabilitacyjne
Niezależnie od stopnia uszkodzenia obrąbka stawu ramiennego, po zabiegu konieczna pozostaje odpowiednia rehabilitacja, również zależna od charakterystyki urazu. Przykładowo, jeśli doszło do szycia uszkodzonych struktur, kończyna zwykle jest unieruchamiana nawet na miesiąc, natomiast jeśli nie było takiej konieczności, może to trwać kilka dni, po czym wdraża się stosowne ćwiczenia.
Wsparcie w rehabilitacji po uszkodzeniu obrąbka stawu ramiennego zapewniamy w naszym centrum w Warszawie – w razie potrzeby zapraszamy do kontaktu!
