W ciele człowieka znajduje się ponad 200 stawów, które umożliwiają nam swobodne poruszanie się w najróżniejszym zakresie. Używamy ich codziennie, praktycznie w każdej sekundzie, ale niektóre z nich są znacznie bardziej eksploatowane niż inne. Do stawów wykorzystywanych na co dzień w największym stopniu należy staw barkowy, który sam składa się ze stawu ramienno-łopatkowego, barkowo-obojczykowego, mostkowo-obojczykowego, a także połączenia łopatki z klatką piersiową. Jego nieodłącznym elementem pozostaje również grupa mięśni zwana stożkiem rotatorów, której ewentualne uszkodzenie ma ogromny wpływ na funkcjonowanie całego barku.
Czym jest stożek rotatorów i jak może dojść do jego uszkodzenia?
Staw barkowy charakteryzuje się wysokim poziomem ruchomości, co umożliwia jego specyficzna budowa szczególnie w zakresie tworzących go struktur kostnych. Aby bark mógł zatem spełniać swoją funkcję, a jednocześnie cechować się stabilnością, jest wspierany przez grupę 4 mięśni: podłopatkowy, nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy i obły mniejszy. To tzw. stożek rotatorów, zapewniający równowagę między ruchomością a stabilizacją, a przez to pozwalający na ruchy obrotowe czy unoszenie ramienia.
Znaczny zakres ruchu oraz częste wykorzystywanie stawu barkowego sprawiają jednak, że stożek rotatorów jest narażony na urazy. Najczęściej następują one z powodu wykonywania czynności, do których bark nie jest przyzwyczajony, a które opierają się na uniesieniu ramienia albo jego rotacji przy jednoczesnym podniesieniu jakiegoś przedmiotu. Uraz może zatem wystąpić np. przy sięganiu na tylne siedzenie auta, malowaniu ścian czy uprawianiu sportu. Co więcej, do uszkodzeń dochodzi też przy powtarzających się ruchach, spaniu w nieodpowiedniej pozycji oraz starzeniu się organizmu.
Objawy, diagnostyka i leczenie stożka
Podstawowym objawem urazu stożka rotatorów jest ból, który może występować zarówno podczas ruchu, jak i w spoczynku lub w nocy, zależnie od stopnia oraz rodzaju uszkodzenia. Do tego dochodzi również ograniczenie ruchomości barku. Diagnostyka opiera się zatem na wywiadzie z pacjentem, badaniu klinicznym, a także badaniach obrazowych (USG, RTG, MRI), których połączenie pozwala ocenić stan stożka, a następnie wdrożyć właściwe leczenie. Uszkodzenia stożka rotatorów można podzielić na:
- zapalenie ścięgna,
- zwyrodnienie ścięgna,
- całkowite zerwanie stożka.
Przy zapaleniu ścięgna, będącym wynikiem niewielkiego naderwania lub naciągnięcia, najczęściej wystarczy chłodzenie stawu i oszczędzanie go, natomiast w poważniejszych przypadkach wdraża się też farmakoterapię oraz rozpoczyna fizjoterapię w postaci np. terapii manualnej albo kinesiotapingu. Zwyrodnienia wymagają zaś bardziej zaawansowanej rehabilitacji, do której często dodaje się tzw. trening ekscentryczny, a więc oparty na pracy z mięśniami w fazie ich wydłużania. Najpoważniejszym przypadkiem jest zerwanie stożka rotatorów – wówczas jedyną metodą leczenia jest operacja, która polega na rekonstrukcji uszkodzonych struktur, najczęściej z wykorzystaniem laparoskopii.
Niezależnie jednak od tego, jak poważne jest uszkodzenie stożka rotatorów, powrót do pełnej sprawności zazwyczaj okazuje się długotrwałym procesem wymagającym zaangażowania i cierpliwości pacjenta. W naszym centrum rehabilitacji w Warszawie zajmiemy się więc skuteczną fizjoterapią stożka, a w razie potrzeby wykonania innych badań lub zabiegów, udzielimy wszelkich wskazówek.
