Rwa kulszowa to potoczna nazwa zapalenia nerwu kulszowego, która może pojawić się z różnych przyczyn, począwszy od uszkodzeń mechanicznych samego nerwu, przez zespoły dyskopatyczne odcinka lędźwiowego, po napięcia mięśniowo-powięziowe. Jedną z przyczyn jest także ucisk mięśnia gruszkowatego na nerw kulszowy, a ból, który się wtedy pojawia, promieniuje od dolnej części odcinka lędźwiowego, przez pośladek, aż do tylnej strony uda. Charakteryzuje się nieco inną topografią bólu niż klasyczna rwa kulszowa. Co warto wiedzieć na temat tej dolegliwości, potocznie zwanej rwą gruszkowatą?
Czym jest, gdzie się znajduje i jaką funkcję pełni mięsień gruszkowaty?
Mięsień gruszkowaty zaliczany jest do jednego z wielu mięśni związanych ze stawem biodrowym. Znajduje się w miednicy pod mięśniami pośladkowymi. Biegnie od przedniej części kości krzyżowej i więzadła krzyżowo-guzowego w bok. Następnie przechodzi przez otwór kulszowy większy aż do kości udowej. Jego koniec znajduje się na wewnętrznej powierzchni krętarza większego. Główna funkcja mięśnia gruszkowatego to rotacja kości udowej na zewnątrz – gdy udo zginamy do kata 60 stopni, rotuje udo do wewnątrz, a przy 30 stopniach zgięcia jest odwodzicielem w stawie biodrowym.
Dlaczego zespół mięśnia gruszkowatego ma związek z rwą kulszową?
Bliskie sąsiedztwo tkankowe mięśnia gruszkowatego i nerwu kulszowego sprawia, że istnieją między nimi zależności anatomiczne wpływające na możliwość pojawienia się dolegliwości bólowych. U 90% społeczeństwa nerw kulszowy biegnie pod mięśniem gruszkowatym. Zdarza się jednak, że czasem przechodzi przez środek tegoż mięśnia. Taki stan rzeczy może wpływać na częstszą predyspozycję do powstawania omawianego zespołu.
Jak powstaje zespół mięśnia gruszkowatego?
Najczęściej do jego rozwoju dochodzi w wyniku licznych przeciążeń spowodowanych
np. bieganiem na długich dystansach, ale też upadkiem czy nieprawidłowym rozciąganiem. Powstają wówczas mikrourazy przechodzące stopniowo w stan zapalny, pojawić się może także skurcz, a tym samym skrócenie mięśnia, co wywołuje ucisk na nerw kulszowy. Objawami schorzenia są:
- palący, przeszywający, kłujący ból w czasie pochylania się do przodu, a także wchodzenia po schodach,
- niekiedy osłabienie mięśni pośladkowych,
- mrowienie i drętwienie aż do zaburzeń czucia w obrębie dotkniętych rwą obszarów
(tylno-boczne mrowienie uda i podudzia),
- obrzęk i ocieplenie mięśni,
- ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym.
Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego
W diagnostyce schorzenia kluczową rolę odgrywa badanie kliniczne, które wykluczy i zróżnicuje inne przyczyny dolegliwości bólowych. Terapeuta stosuje ocenę palpacyjną punktów spustowych znajdujących się na mięśniu gruszkowatym, może też sięgnąć po ortopedyczne testy diagnostyczne. Pomocne bywają również badania obrazowe. Standardowe leczenie obejmuje terapię zachowawczą, a więc odpoczynek i zażywanie leków NLPZ, w cięższych przypadkach – iniekcję sterydową pod kontrolą USG. Warto także skorzystać z terapii manualnej czy osteopatii Do najczęstszych technik stosowanych przez terapeutów zalicza się:
- mobilizację stawu krzyżowo-biodrowego,
- rozciąganie mięśnia gruszkowatego,
- stosowanie ćwiczeń i pozycji rozluźniających,
- masaż poprzeczny mięśnia gruszkowatego czy masaż funkcjonalny tkanek miękkich,
- fizykoterapię (ultradźwięki, krioterapię, prądy TENS).
Jeżeli zmagasz się z bólem spowodowanym zespołem mięśnia gruszkowatego, zapraszamy do odwiedzenia Centrum Rehabilitacji OSTEOMEDIS w Warszawie.
